Afgelopen week werd in een voorstad van Parijs de geschiedenisleraar Samuel Paty op brute wijze vermoord. Hij had zijn klassen willen leren hoe je met elkaar om kunt gaan ook als je verschillend denkt over dingen. Hij nam als voorbeeld de Mohammed-cartoons die vijf jaar geleden werden gepubliceerd in het blad Charlie Hebdo. Moslims kunnen ze als beledigend ervaren. Toch mag het een plaats hebben in de media. Kritiek op religie is net als kritiek op de politiek een fundamenteel goed. Iedereen mag denken wat hij wil en daaraan uiting geven. Geweld als reactie op de vrijheid van meningsuiting tast onze grondrechten aan.
In ons land is de afgelopen weken de kritiek op kerken niet van de lucht. Hoe kan het dat in kerken honderden mensen bij elkaar mogen komen, terwijl ouders niet bij het voetbalveld van hun kind mogen staan? Staan kerken boven de wet? Die kritiek mag klinken, ook al is dat niet altijd gemakkelijk om te horen als je betrokken bent bij een geloofsgemeenschap. Aan de andere kant zorgt de vrijheid om je geloof te belijden ervoor dat de overheid niet mag ingrijpen in hoe we als kerk vieren en met wie. Die uitzonderingspositie voor kerken wordt vaak niet begrepen in onze samenleving, maar is fundamenteel. We hebben geen staatsreligie, maar een rijkdom aan geloven en gelovigen die de ruimte krijgen om hun eigen weg te zoeken naar God of het hogere. De regering heeft daar niets over te zeggen gelukkig.
De vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting vragen om verantwoordelijkheid. Je mag alles geloven en alles zeggen, maar het is belangrijk om daar wijs mee om te gaan. Daarom hebben de Nederlandse bisschoppen hun parochies en pastores geadviseerd om mee te gaan in de maatregelen van de Nederlandse overheid om het coronavirus te beteugelen. Dus vieren we nu met maximaal 30 personen in de kerk. We delen de zorg om het virus terug te dringen en te helpen voorkomen dat mensen ziek worden of sterven. Het is goed voor het welzijn van allen.
Als ik hoor hoeveel meningen en gedachten, feiten en overtuigingen elke avond over ons heen spoelen in de talkshows, dan verlang ik ook naar een verantwoordelijk gebruik van de vrijheid van meningsuiting. Nu roept dit vooral polarisatie op en tegenstellingen tussen groepen mensen. Ik verlang naar een samenleving waarin we meer naar elkaar luisteren. We zouden meer ons best kunnen doen de ander te begrijpen in zijn of haar anders-zijn en dan met begrip en liefdevol onze positie daar naast zetten. Ik verlang naar een maatschappij waarin we samen zoeken naar wat goed is voor het algemeen welzijn en waar de meest kwetsbare mensen de meeste bescherming krijgen. Ik verlang naar de ruimte om elkaar echt te ontmoeten, open en oprecht, zonder dat we meteen met een oordeel klaar staan of erger met beledigingen, intimidatie of geweld.
Jezus ging in zijn tijd met iedereen in gesprek, met vrienden en tegenstanders, met buitenlanders en mensen met een ander geloof, met onderdrukkers en rebellen. Hij mag ons tot voorbeeld zijn om respectvol met elkaar om te gaan in alle diversiteit die ons land rijk is.
21 oktober 2020
Pastor Lysbeth Minnema
