In maart 2021 zijn Nieskje van der Meer, Lisette Verschoor en Germa Kamsma-Kunst samen- gekomen om elkaar te steunen in de wens om minder plastic en ander schadelijk afval te gebruiken, vanuit de gedachte van paus Franciscus in Laudato si.
Elke maand delen zij met elkaar tips, en elke maand spreken ze af welke stap ieder die maand gaat zetten om minder afval te gebruiken. Deze tips willen ze graag via de website van de parochie delen. Elke week komt er een nieuwe tip bij.
Klik hier voor de tips van de gastschrijver, boekhouder Els Stellema, uit de werkgroep duurzaamheid
Tip 75. Zorg voor een opening in de schutting rond de tuin zodat slakkenetende egeltjes van tuin naar tuin kunnen lopen. Bespreek met je buren hoe je dit handig aan kunt pakken. De diameter van een kattenluikje is voldoende voor een egeltje.
Tip 74. Heb je ook al jaren veel slakken in je tuin? Zorg ervoor dat je tuin aantrekkelijk wordt voor egeltjes want die eten slakken op.
Tip 73. Laat in je tuin het gehele jaar en speciaal in het najaar in een hoekje afgevallen bladeren liggen zodat een egeltje erin kan schuilen en zijn/ haar winterslaap kan doen.
Tip 72. A Rocha ( Portugees voor : “ de rots”) is een wereldwijde beweging van christenen die zorgen voor God’s schepping. Dichtbij huis zijn er praktische projecten. Kijk eens op: www.arocha.nl
Tip 71. Wanneer je de verwarming 1 graad lager zet, bespaar je 6% CO2 en energie.
Tip 70. Schakel je apparaten en lampen uit wanneer je een ruimte in je huis verlaat.
Tip 69.Ook zo’n hekel aan stofzuigerlawaai? Op de fles afwasmiddel van het merk Sonett zit een plak-wikkel die, eenmaal losgehaald, uitstekend stof en kattenharen blijkt te verwijderen.
Tip 68. Door je dagelijkse boodschappen kan je bijdragen aan de groei van een groenere en schonere wereld; ga eens naar de nieuwe Odin aan de Verlengde Schrans 14 in Leeuwarden; een cooperatie met idealen voor 100% biologische boodschappen.
Tip 67. Ga je glas of kozijnen vervangen? Laat er meteen zelfregelende roosters in plaatsen; zelfregelende roosters reageren op winddruk, wat betekent dat ze bij wind wat meer dicht en bij minder wind wat meer open gaan. In de meeste huizen wordt nog steeds veel te weinig geventileerd, wat gezondheidsschade op kan leveren door schimmels en stof.
Tip 66. Wil je simpel stroom besparen? Kijk op: zosimpelalswat.nl
Tip 65: leestip: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/02/24/gerrit-hiemstra-wil-mensen-aan-het-verstand-brengen-dat-ze-zich-echt-anders-moeten-gedragen-a4158034
Tip 64: leestip: het klimaatboek van Greta Thunberg Het Klimaatboek is een initiatief van klimaatactivist Greta Thunberg en een gezamenlijk werk van ruim honderd gerenommeerde wetenschappers, activisten en onderzoeksjournalisten. Het boek behandelt de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen van de klimaatcrisis. Uitgeverij de bezige bij.
Tip 63: met de app” beat the micro bead” kun je ingrediënten scannen op de verpakking om te zien of er micro plastic in zit. https://apps.apple.com//nl//beat-the-microbead/id573546717
Tip 62: Voor mensen met lang haar is wassen met een bar zeep niet altijd fijn. Maar met de bar zeep van Garnier, loving blend solid shampoo gaat dat prima! 94% plantaadrig, zonder plastic.
Tip 61: www.52wekenduurzaam.nl (‘en jaar lang iedere week een kleine verrassende en duurzame stap’)
Tip 60: www.milieucentraal.nl (‘praktische gids voor iedere duurzame stap’)
Tip 59: www.groenekerken.nl (‘stimuleert kerken om te verduurzamen en groener te worden’)
Tip 58: www.kerkenmilieu.nl (van de Raad van Kerken, over ‘een duurzame omgang met de schepping’, veel links naar relevante organisaties)
Tip 57: ga de uitdaging van deze bucketlist aan: https://www.michanederland.nl/duurzaamheid-en-schepping/nieuw-duurzame-bucketlist/
Tip 56: zuinig zijn op jezelf, anderen en de aarde: Maatschappij Wij Nu
Tip 55: Tip voor de feestdagen: Klik hier voor het bestand
Tip 54: www.ecotapwater.nl Om water en plastic te besparen.
Tip 53: knip je tandpastatube, als die leeg lijkt te zijn , open, en je kunt nog een hele week je tanden poetsen met wat er in achtergebleven is! Wel elke keer de tube weer even dichtvouwen….
Tip 52: Je gewassen kleding in de winter snel droog krijgen, zonder droger, kan nog best een uitdaging zijn. Maar dat hoeft niet: hang voortaan een laken over je droogrek én je wasmachine. Door het laken creëer je een warmtebubbel waardoor je kleding supersnel droog is.
Tip 51: diverse tips voor warm kleden in de herfst: www.nrc.nl/herfstgids en www.nrc.nl/sokken
Tip 50: gebruik als zoekmachine www.ecosia.org. Zij gebruiken de winst om nieuwe bomen aan te planten
Tip 49: Je kunt veel gas en elektra besparen met de volgende tip: aardappelen, groentes, eieren, rijst en pasta aan de kook brengen, heel kort laten koken, dan gas/elektra uit en met deksel op de pan laten staan. Het hete water doet de rest. Je moet even experimenteren, want het verschilt wel per pannenset en per groente.
Tip 48: luister naar de podcast Practical(ly) Zero Waste met tips om minder afval te produceren
Tip 47: Oude mobieltjes en ICT-apparatuur kunnen worden ingezameld om te worden recycled. De opbrangst gaat naar goede doelen. Zie info@we-collect.nl of www.we-collect.nl
Tip 46: stijlvol en sustainable leven gaan prima samen. Zie het boek Talking dress van Marieke Eyskoot : https://www.naibooksellers.nl/talking-dress-alles-over-eerlijke-kleding-en-lifestyle-marieke-eyskoot.html
Tip 45: kijk op www.rankabrand.nl om te zien welke producten fairtrade of duurzaam zijn. Ook als app te installeren, zodat je bin een winkel direct kunt zien welk product okay is.
Tip 44: Was je handen of haar met een stuk zeep. Verpakt in papier. Bijvoorbeeld: Neutralzeep.
Tip 43: denk aan een milieuvriendelijke grafmand voor na je overlijden. Meer info bij dewilgenstudio@gmail.com
Tip 42: Je kunt planten in de tuin van voldoende water voorzien door terracotta potten (olla) in de grond te stoppen, die met water te vullen en er een deksel op te doen. Een olla is poreus. Bij droogte geeft hij aan de omliggende planten water. Bij regenval blijft het water in de pot. Niet aleen bespaar je zo 50-70% van het water uit dat anders nodig is om de tuin te besproeien maar de planten groeien door een constante toevoer van water ook gelijkmatiger. (www.nudge.nl)
Tip 41: Haal een of meerdere stoeptegels uit je tuin en kijk wat er opkomt. (eventueel: plant er bloemrijke planten in).
Tip 40: kijk op www. milieubewust.net/mileu-en-klimaat/17-tips-milieubewust-auto-rijden/
Tip 39: om te voorkomen dat je te veel gekookt voedsel weggooit: weeg voor het koken per persoon af wat je nodig hebt. 350-400 gram aardappelen voor 2 personen, 350-400 gram groente voor 2 personen, en dagelijks maximaal 200 gram vlees voor 2 personen.
Tip 38: de beste drop ooit: een zak drop in een papieren zak met een plastic binnenzak die daarvan te scheiden is. Te koop bij de Primera.
Tip 37: veel beter dan hergebruiken en recyclen is het om producten zo lang als mogelijk te gebruiken. Zoals kleding, schoenen en elektrische apparaten. Vaak kunnen die allemaal nog goed gerepareerd worden.
Tip 36: was je haar met plasticvrije shampoo bars: www.thehappysoaps.com
Tip 35: draag bij aan recycling en verzamel doppen (plastic, metaal). Die kun je inleveren bij de dierenwinkel op de Voorstreek. De opbrengst ervan gaat naar een stichting voor blindengeleidehonden.
Tip 34: Brandstof te duur? Verander van pomp: van benzinepomp naar fietspomp!
Tip 33: maak een waterreservoir in je tuin (vijver, of ondergronds), of waterdoorlatende tegels in de tuin
Tip 32: lees het boek “Verborgen impact” van Babette Postelein. Zij onderbouwt met wetenschappelijke studies wat echt impact heeft op gebied van duurzaamheid. Verrassend!
Tip 31: wanneer je thee zet per kop, gebruik dan een thermoskan voor het hete water i.p.v. elke keer wat water in de waterkoker op te warmen.
Tip 30: denk er eens over na welke duurzame cadeaus je kunt geven bij verjaardagen of bezoek. Bijvoorbeeld: eigen spullen een nieuw leven geven, tweedehands cadeautjes kopen, ervaringen weggeven, iets zelf bakken en het recept ervan meegeven, bloemen uit eigen tuin, kruiden uit eigen tuin, een oppasbon of een hulp in de tuinbon, etc.
Tip 29: Kijk eens welke schoonmaakmiddelen je gebruikt. Hoe milieuvriendelijk zijn die? Kun je ze vervangen door milieuvriendelijke merken?
Tip 28: maak van je gourmetavondje eens een vegetarische gourmetavond.
Tip 27: Ga een keer wandelen naar de plaats van bestemming of neem de fiets in plaats van de auto te nemen.
Tip 26: Kijk regelmatig in je voorraadkast en koelkast wat tegen de datum aan zit. En maak die producten op tijd op. Dat bespaart weg gooien.
Tip 25: zoveel mogelijk op de fiets boodschappen doen.
Tip 24: douche een keer koud (een tip uit de Trouw van 29 januari 2022!)
Tip 23: bestel je producten via www.pieter-pot.nl Zij bezorgen alles in glazen weckpotten, en dat bespaart heel veel plastic.
Tip 22: De Leeuwarder vrijdagsmarkt op het Zaailand heeft een hoek met allerlei biologische producten. Ook kaas zonder plastic.
Tip 21: eet je vaak vegaburgers uit de supermarkt? Jammer van al dat plastic afval! Je kunt ze heel simpel zelf maken! Basisrecept: 4 snee volkorenbrood, 15 gr havervlokken, 1,25 dl bouillon of melk, 1 ei, ½ ui, 1 teen knoflook, 40 gram geraspte kaas of gemalen noten, ½ prei, peper, basilicum, evt. zout, olie om in te bakken.
Week de in stukken gesneden boterhammen met de havervlokken in het ei met melk/bouillon. Snipper ui en prei en knoflook, voeg samen met kaas/noten en specerijen/kruiden tot een samenhangend mengsel. Kneed tot een stevige massa. Verdeel in 6 tot 8 porties, en bak aan beide kanten gaar in de olie, ongeveer 10 minuten op halfheet vuur. UIt: gezond leven. bezield eten van Chiara Bots o.s.c.
Variaties: gesneden paprika en mais toevoegen, restjes groenten van de vorige dag toevoegen, andere kruiden toevoegen. Gemalen gekookte kikkererwten toevoegen, gekookte linzen toevoegen, zonnebloempitten toevoegen, etc.
Tip 20: Wist je dat er 10.000 tot 15.000 liter schoon drinkwater in Nederland per persoon per jaar wordt weggespoeld door het toilet? Hoe zou je dat kunnen verminderen? Tips: elk gezinslid verzamelt de plas van de dag in een emmertje, en spoelt dat een keer per dag door. (kan ook: de aanwezige gezinsleden spoelen de plasjes gedurende de dag niet door, alleen aan het eind van de dag). Of schaf een eco-toilet aan. Of kijk of je gebruik kunt maken van een grijs watercircuit (het douchewater wordt wc-spoelwater).
Tip 19. voor u opgezocht: Papier of stoffen servetten gebruiken, wat is duurzamer? Stoffen servetten. Zie: www.365smiles.net/nl/gebruik-stoffen-servetten/
Tip 18. https://100procenteco.nl/.
Tip 17. Lees het boek “de mens is geen plaag” van Cees Buisman, te bestellen via Wetsus, E-mail: info@watercampus.nl, of: 058 – 284 90 44
Tip 16. Neem een kaasbak mee naar de kaasboer zodat er geen verpakking om de kaas hoeft
Tip 15. Op de website www.milouenmaartje.nl zijn leuke tips te vinden.
Tip 14. Doe apparaten die je lang niet gebruikt uit.
Tip 13. Kijk in het boek: Simpel leven, de gids voor een low-waste huishouden, van Julia Watkins.
Tip 12. Gebruik (eigengemaakte) wasbare eye-pads voor het verwijderen van make-up. Bijvoorbeeld via bol.com: 12x Herbruikbare Wattenschijfjes met Waszakje – Wasbare Bamboe Make Up Remover Pads – Zero Waste – 8x Dagelijks 4x Scrub – 3 laags
Tip 11. koop zoveel mogelijk producten in glas, i.p.v. in plastic (melk, yoghurt, frisdrank)
Tip 10. Er is deodorant waarvoor je de verpakking meerdere keren kunt gebruiken, omdat er een refill is, namelijk de deodorant-fresh-cotton-mini
Tip 9. Wanneer de geiser of boiler veraf is van de douche: vang het eerste koude water op in een emmer en gebruik dat als spoelwater voor de wc of als wat voor de planten.
Tip 8. Gooi sokken met gaten niet direct weg, maar stop ze of laat ze stoppen.
Tip 7. Gebruik bij het koken van rijst of bonen een hooikist. Kijk bijvoorbeeld op: de-hooikist of de-k-van-kookzak
Tip 6. Bewaar het afgegoten kookvocht van groenten en aardappelen in een glazen weckpot in de vriezer. Elke dag schenk je er weer een beetje (afgekoeld) kookvocht bij. Als de pot vol is, heb je een heerlijke basis voor een soep.
Tip 5. Haal melk bij de biologische boer in de buurt en maak zelf yoghurt, die je in weckpotten
bewaart. Zelf yoghurt maken is helemaal niet moeilijk en zelfs erg leuk om te doen. Volg deze simpele stappen en tover in een mum van tijd heerlijke yoghurt op tafel, voor elk moment.
DIT HEB JE NODIG:
- Verse melk, rechtstreeks van de boerderij
- 1 à 2 el (100cc) volle boerenyoghurt per liter melk
ZO GA JE TE WERK:
- Verwarm de melk tot net tegen het kookpunt, gebruik een keukenthermometer om dit goed in de gaten te houden.
- Laat de melk daarna afkoelen tot 42 graden.
- Roer er vervolgens per liter melk één eetlepel (100cc per liter melk) (lekkere) volle boerenyoghurt door.
- Zet de melk nu warm weg. Dat kan op verschillende manieren. Pak bijvoorbeeld de pan in met een dikke deken, giet de melk in een thermosfles, gebruik een hooikist of zet de pan in de oven op de allerlaagste stand (maximaal 40 graden).
- Na ongeveer acht uur is de yoghurt klaar. Je kunt de pan dus prima een nachtje laten staan. Daarna bewaar je de yoghurt in de koelkast.
TIPS
- Je kunt een beetje van je zelfgemaakte yoghurt achterhouden voor de volgende partij yoghurt. Dit kun je enkele keren doen, daarna heb je weer wat nieuwe yoghurt nodig als starter.
- Je kunt variëren met de soort yoghurt die je toevoegt; probeer ook eens Griekse of Turkse yoghurt.
- In plaats van de yoghurt in de pan te laten, kun je hem ook in kleinere glaasjes of weckpotjes gieten. Leuk om te serveren bij een speciaal ontbijt, helemaal als je de yoghurt voorziet van een laagje zelfgemaakte jam.
Tip 4. Neem katoenen broodzakken mee naar de bakker om het brood mee te nemen. Zie o.a. https://www.ecomondo.nl/winkel/bag-again-broodzak/
Tip 3. Neem katoenen tasjes mee om in de supermarkt groente of fruit in te doen. Zie o.a. herbuikbare-katoenen-zakjes
Tip 2. Bewaar papieren zakken en hergebruik ze.
Tip 1. Neem altijd kleine katoenen tasjes mee om boodschappen in te doen.
